Sialendoskopi
Tükürük bezlerinde oluşan hastalıklara tanı konulmasında veya tedavisinde kullanılan sialendoskopi son 20 yıldır dünya genelinde gittikçe popülerleşen bir yöntemdir. Tükürük bezi endoskopisi olarak da Türkçeye çevrilen yöntem ülkemizde de son dönemlerde sıklıkla uygulanan yöntemlerden birisi olmaktadır.
Sialendoskopi Nasıl Uygulanır?
Sialendoskopinin uygulanmasındaki temel amaç sürekli olarak tekrarlayan tükürük bezlerindeki şişmelerin nedenlerini araştırmak ya da tedavisini sağlamaktır. Bu yöntemde kullanılan sialendoskoplar çok ince ve yarı sert özellikteki olmaktadır. Tükürük bezleri kanallarının görüntülenebilmesi için ağzı açılan küçük deliklerden girilerek kanallar değerlendirilir.
Tanı koymak amacıyla gerçekleştirilen sialendoskopi, lokal anestezi altında gerçekleştirilirken, tedavi amacıyla kullanıldığında ise genellikle genel anestezi tercih edilmektedir.
Tükürük bezlerinin sürekli olarak şişmesi neden olan ve sıklıkla rastlanan patojenler ise kanal darlıkları ve taşlar olmaktadır. Boyutları basket ve çıkarılmaya uygun olan taşlar bu yöntemle kanallardan çıkarılmaktadır. 4 ile 8 milimetre arasında olan taşlar ise öncelikle lazer yardımı ile parçalandıktan sonra temizlenir. 8 milimetreden daha büyük olan taşlarda ise sialendoskopi ile birlikte açık cerrahi yöntemleri uygulanır.
Sialendoskopi yöntemi kullanılmaya başlamadan önce özellikle çene altı tükürük bezlerinde yer alan taşların tedavisi için tükürük bezleri ameliyatla çıkarılmaktaydı. Ancak sialendoskopinin uygulanmaya başlamasından bu yana daha az sayıda tükürük bezi çıkarılarak taşlar tedavi edilmektedir. Özellikle parotis bezinde yer alan taşlar için sialendoskopi daha büyük avantajlar sağlamaktadır. Çünkü bu bezde bulunan taşlar inflamasyon, enfeksiyon ve yapışıklıklar ile parotis cerrahisini özellikle yüz felci açısından riskli kılmaktaydı.
Hastalardaki tükürük bezi enfeksiyonu akut ise hemen sialendoskopi uygulanmasına gerek bulunmamaktadır. Bunun için öncelikle 10 gün kadar süren ilaç tedavisi uygulanır ve eğer sialendoskopi yapılması gerekiyorsa enfeksiyonu başlamasından itibaren 3 hafta sonra yapılabilir.
Bazı hastalarda sialeskopi işleminden sonra tükürük bezi kanalın ağzına ince bir stent yerleştirilmektedir. Normal şartlarda bu stent 2-3 hafta kadar yerinde bırakılır. Ancak bazı hastalarda stent bu süreden önce kendiliğinden da düşebilir. Uygulama sonrasında antienflamatuar ve antibiyotik ilaçlar kullanılmaktadır. Bunun yanında hastanın dikkat etmesi gereken en önemli noktalar uygulama sonrasında bol su tüketmesi ve tükürük bezi salgısını kamçılayan yiyeceklerde 3 hafta kadar uzak durmasıdır.