Bademcik İltihabı

Dilin arka kısmında ve boğazın iki yanında yer alan bademcikler tonsil olarak da bilinmektedir. Bademciklerin görevi vücuda giren bakteri ve virüslerin engellenmesi için gerekli olan hücrelerin üretilmesidir. Bademcikler tarafından üretilen bu hücreler iki farklı şekilde mikroplarla savaşmaktadır. Bademcikler tarafından üretilen bu hücreler ya direkt olarak mikroplarla savaşmakta, ya da hücreler tarafından üretilen enzimler aracılığı ile mikropları yok etmektedir.

Bademcik İltihabı Nedir?

Ancak bademcikler her zaman mikropların tamamını yok edememektedir. Bu durumda da vücuda giren mikroplar bademciklerde çoğalarak bademcik iltihabına neden olmaktadır. Bademciklerde görülen bu iltihabın belirtileri içerisinde kızarıklık ve bademciklerin büyümesi bulunmaktadır. Bazı durumlarda ise hastaların bademciklerinde iltihap birikmeleri gözle görülmektedir.

Bademcik İltihabı En Çok Kimlerde Görülür?

Tonsilit olarak da bilinen bademcik iltihabı sıklıkla 5 ille 15 yaş arasında ki çocuklarda görülemektedir. Sıklıkla ilkbahar ve kış aylarında görülen bademcik iltihabı, hasta insanlar tarafından öksürük ve hapşırma ile ortama saçılan damlacıklar, burun, boğaz ve tükürük sıvıları ile yakın temasta bulunma ve yakın temasla bulaşmaktadır.

Bademcik iltihabının ne kadar şiddetli seyredeceği ise hastaların bağışıklık sisteminin ne kadar güçlü olduğu ile ilgili olmaktadır. Ayrıca bulaşan mikrobun gücü de hastalığın seyri üzerinde etkili olmaktadır.

Bademcik İltihabının Belirtileri Nelerdir?

Bademcik iltihabı belirtileri arasında;

• Yutkunmada yaşanan zorluk,
• Bademciklerin şişmesi,
• Boyunda bulunan lenf bezlerinin şişmesi,
• Boğaz ağrısı,
• Üşüme,
• Titreme,
• Bademciklerin kızarması,
• Kulak ağrısı,
• Eklemlerde ağrı,
• Kusma,
• Ağız kokusu,
• Halsizlik,
• Baş ağrısı,
• Karın ağrısı,
• İştahsızlık ve,
• Ses değişiklikleri bulunmaktadır.

Bademcik İltihabı Nasıl Teşhis Edilir?

Bademcik iltihabının tedavisinin temel amacı, bademciklerde oluşan iltihabın giderilmesi olmaktadır. Bunun yanında bademcik iltihabının neden olduğu  belirtilerin ortadan kaldırılması ve oluşacak komplikasyonların engellenmesi de amaçlanmaktadır.

Bademcik İltihabı Nasıl Tedavi Edilir?

Bademcik iltihabının tedavisinde ise ağız hijyeninin sağlanması önemli olmaktadır. Bunun için antiseptik gargaraların kullanılması yeterli olmaktadır. Ayrıca hastaların yatak istirahatini aksatmamalı, yeterince sıvı almalı, ateş bulunması durumunda ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçların kullanılması bulunmaktadır. Eğer bademcik iltihabına neden olan bakteriler ise o zaman antibiyotik tedavisine de başlanmaktadır.

Viral kaynaklı bademcik iltihapları 7- 8 gün içerisinde  doktorların tavsiyelerine uygulayarak geçmektedir. Diğer yandan bakteriyel kaynaklı olan bademcik iltihaplarında ise antibiyotik kullanılarak lenflerin şişliklerinin inmesini ve baş ağrısı ve ağrının hafiflemesini sağlamaktadır. Bunların yanında hastaların antibiyotik kullanması romatizmal kalp iltihabı ve böbrek iltihabı gelişmesinin de önüne geçmektedir.

Kronik Bademcik İltihabı Nedir?

Yıl içerisinde 4- 5 adetten fazla bademcik iltihabı geçirilmesi durumunda enfeksiyonunun kronikleşmesi söz konusu olmaktadır. Kronik bademcik iltihabı ise bademciklerin büyüyerek hastaların yemek yemede ve nefes almada zorluk yaşamasına neden olmaktadır. Ayrıca kronikleşmiş bademcik iltihaplarında bademciklerin çevresinde apse oluşması da söz konusu olmaktadır. Bu gibi durumlarda uzman değerlendirmesi ile bademciklerin ameliyatlar ile alınması gerekmektedir.

Akut bademcik iltihabı genellikle 7- 8 gün süren ve kendiliğinden geçen bir hastalıktır. Ancak ateşin 48 saatten daha uzun sürmesi ve hastalığın seyrinin kötüleşmesi ve klinik durumun farklı seyretmesi,soluk alıp vermede ve bir şeyler yiyip içmede zorluk yaşanıyorsa hastaların en kısa sürede kulak burun boğaz uzmanına gitmeleri gerekmektedir.

Genel olarak akut bademcik iltihabı kolay tedavi edilebilen bir hastalıktır. Ancak doktora gitmede geç kalınması veya doktorun verdiği tedavinin yarım bırakılması durumunda kalp romatizması, peritonsiller apse, böbrek iltihabı ve dern boyun enfeksiyonu gibi komplikasyonlar görülebilmektedir.

Bademcik Taşı

Kronik bademcik iltihaplarında genellikle tonsil çukurcuklarında magma birikmektedir. Peynirimsi bir yapıda olan bu iltihaplar yutma hareketi veya dil bağının baskısı dışarı atılmaktadır. Ancak bazı durumlarda bu iltihapların üzerinde çeşitli mineraller birikir. Biriken bu mineraller ise enfeksiyonun atılmasının önüne geçer ve bademcik taşları denilen hastalığın oluşmasına neden olur. Tonsillit olarak da bilinen bademcik iltihabı yetişkinlerde çocuklara göre daha sık bir şekilde görülmektedir.

Bademcik taşları ağız kokusuna neden olduğu gibi boğazda yabancı cisim varmış gibi hissetme, ağızda metalik tat ve yutma güçlüğü gibi belirtileri de bulunmaktadır. Bademcik taşı tanısı fiziki muayene ile konulmaktadır. Bademcik iltihabına eşlik eden ağız kokusu da söz konusu olduğu durumlarda da genellikle bademciklerin alınması önerilmektedir.

Bademcik ve Geniz Eti

Hem bademcik hem de geniz eti ameliyatları kulak, burun boğaz hastalıklarında sıklıkla uygulanan ameliyatlar olmaktadır. Özellikle ilaç tedavisinin etki etmediği hasta ve hastalıklarda önerilmektedir. Bademcik ve geniz eti ameliyatlarına iki farklı şekilde tabir edilmektedir. Bunlardan ilki kesin ameliyatlar, diğeri ise göreceli ameliyatlar olmaktadır. Kesin ameliyat gerektiren durumlar içerisinde;

• Üst solunum yollarında tıkanıklığa neden olması,
• Bademciklerin etrafında apse oluşması,
• Kötü huylu tümörler veya şüphelenilmesi,
• Çene yapısının  bozulması bulunmaktadır.

Göreceli bademcik ve geniz eti ameliyatlarının kriterleri içerisinde ise şunlar bulunmaktadır:

• Sık sık tekrar eden bademcik iltihapları. Göreceli bademcik ameliyatlarının %40’nı oluşturan kronik bademcik iltihabının belirlenebilmesi için hastanın bir yıl içerisinde 7 kere, son 2 yıl içerisinde 10 defa ve son 3 yıl içerisinde 9 defa ateşi bademcik iltihabı geçirilmesi gerekmektedir.
• Difteri virüsü taşıyan hastalar,
• Kalp kapak bozukluğu olanlar,
• Sık sık orta kulak iltihabı olunması,

Bademcik Ameliyatları Hangi Yaşlarda Yapılır?

Bademcik ameliyatlarının genellikle çocuklara yapıldığı düşünülse de yetişkinlerde de sıklıkla uygulanmaktadır. Yetişkinlerde de bademcik ameliyat için gerekli koşullar aynı olmaktadır. Bademcik ameliyatı için alt yaş sınırı, zorunlu haller dışında, 4- 5 yaş olarak belirlenmektedir. Üst yaş sınırı ise bulunmamaktadır. Diğer bir yandan ileri yaşlarda bademcik iltihaplarının görülmesi nadir rastlanılan bir durum olmaktadır.

Bademcik Ameliyatlarının Riski

Her ameliyat gibi bademcik ameliyatları da belli bir risk içermektedir. Ancak bademcik ameliyatlarında bu risk son derece düşük olmaktadır. Yapılan istatistik çalışmalarına göre her 14 bin vakada bir ciddi komplikasyon görülmektedir. Ameliyat sonrasında görülen ciddi kanamalar ise 1000 vakada 5 tane görülmektedir.

Mikroplara karşı savunma sağlayan bademciklerin, alınmasından sonra da bağışıklık sistemi üzerinde ciddi çalışmalar yapılmış ancak net veriler elde edilememiştir. Sadece bademciği olmayan kişileri belirli bir lenfosit türünde azalma görülmüştür. Bu düşüşün klinik olarak bir soruna neden olduğu ise saptanmamıştır.

Diğer bir yandan bademcikleri alınan kişilerin aha sık farenjit olduğu düşünülmektedir. Ancak bunda da gerçeklik payı bulunmamaktadır. Bademcikleri olan ve olmayan kişiler arasında farenjit olma oranı aynı olmaktadır.